quarta-feira, 21 de novembro de 2007

Redondela


Grazas á invitación de Elena e María José tiven a oportunidade de coñecer aos nenos e nenas dos clubes de lectura de Redondela e Chapela: Nunca vira a un grupo que coidara con tanto cariño e puxera tal interese nos libros da ciclobiblioteca. Doulles os meus parabéns, en especial a Sabela, e os invito a que sigan viaxando con nós ao mundo dos soños.
Tedes moitas landras que plantar nos montes de Redondela!

quarta-feira, 7 de novembro de 2007

A xacia luviñas no Rosal

sexta-feira, 2 de novembro de 2007

Abrazando árbores

O paxariño e Irimia, estrela do miño


O carballo con botas e o tio teixo, que vive refuxiado dentro dun pote vello, toparonse un dia no que era o campo da feira do Paramo, preto do rio Miño, alò polas terras de Lugo, lugar de vizosa beleza que mesmo engaiolou a D. Ramón Otero Pedraio, o mestre que tanto amou a Galiza. O carballo con botas e o tio teixo escoitaron a historia que as nais contan os meniños do Paramo antes de durmir, para que coiden o rio. Falanlles do namoro entre un paxariño e a estrela do Miño.

Para falarvos da estrela Irimia o carballo con botas preguntase si en verdade coñecestes a alguen que poidera gabar a beleza dunha estrela, que ven ser o mesmo que coñecer a profundidade do mar ou a forza do vento, asi que soio vos pode decir que era inmensamente fermosa, ou que a sua beleza non tiña remate. Era pois que a nosa estrela vivia nos ceos, coma todas, enriba do que foran unhas lagoas do rio Miño, que por culpa dos humanos hoxe sò eran bloques de cemento e ruas inzadas de autos. Irimia, aquela estrela do Miño que era tamen estrela fugaz das que cando alguen pide un desexo gostan de caer veloces para bañarse espidas no río, traballaba xunto coa sua familia, amigas e demais parentes do firmamento galego no que chaman o camiño das estrelas, a via lactea que guia os pelegrins camiño de Compostela. Como saberedes cada estrela ten unha función no ceo, pois a nosa era unha estrela encargada de parar a guerra. Menudo traballo parar a querra, xa sei, preguntaredesvos como è posible facer eso, eu soio vos podo contar que Irimia o facia con palabras, era pois unha estrela filóloga. Para parar a guerra tiña unha fórmula diminuta e facil, sementaba palabras coma se sementan as patacas, o millo ou mesmo nabos e nabizas. Collia por exemplo tres ferrados de xustiza e un anaco de liberdade e as enterraba nos eidos verdes do seu paìs. Despois rabuñaba unha nube para que deixara caer pinguiñas desa chuvia que chaman solidariedade coas que regaba a semente de palabras. Na primavera os campos da terra inzabanse da palabra paz. Vedes que sinxelo è parar a guerra (magoa que uns poucos todo o compliquen e destruan)

O caso foi que un dia unha nena de Portomarin, que non està no porto de Marín se non preto de Lugo, pediu un desexo e Irimia caeu veloz para beber auga do río . Baixou dende o ceo cara as augas do Miño, por baixo duna ponte entre os caneiros (onde se pesca a anguia) da vila vella,que hoxe fica convertida nunha pantasma por culpa dun encoro (que como de novo sospeitaredes foi construido pola ambición dos homes). A estrela bebeu sen decatarse de que aquela auga ficaba envelenada por culpa do lixo que os homes tiran o rio (tantas e tantas cousas son por culpa dos homes que cada dia eu vivo mais contento sendo un simple carballo con botas). Foi pouco o tempo que tardou Irimia en caer enfermiña, doialle a barriga, coma se tivese unha pedra dentro, e mesmo tìvose que deitar nunha beira daquela via lactea, na compaña de duas das suas amigas, a encargada de facer camiños de estrelas e a que estudaba para coida-los animais . A estrela do Miño quedou de tal xeito doente que non tiña forzas para camiñar e como comprenderedes menos podia traballar. Sen o traballo de parar as guerras que facia a estrela axiña xurdiron aquí e acolá as bombas, metralletas, misiles, escopetas, carros de combate...., que si unha guerra en Etiopía, que si outra en Afganistán, na Somalia ou no deserto do Sahara. A doenza de Irimia converteuse unha desfeita en todo o mundo.

Naquel mesmo tempo na terras do rio Miño vivia un paxariño , un desastre mais ben de paxaro, ave torpe que tiña a difícil e cada vez mais traballosa misiòn de recoller o lixo do rio , como entenderedes facilmente cada dia era menos as lampreas, troitas, escalos, anguias.... e mais as latas, bolsas, mesmo lavadoras e neveras que baixaban polas augas calmas daquel lugar. Paxaro era singular “ pescaba” o lixo remando ou perchando, como chaman por alò, nunha vella barca do paìs (era pois un paxariño barqueiro). O que mais gostaba a paxaro despois de traballar era voar e o que pasou foi que tamen paxaro esquencecia con frecuencia as suas obrigas asi que un dia perdeuse polos ceos engaiolado coas nubes con forma de raposa e deixou que o veleno asulagara as augas daquel lugar, o que como ven sabedes causou a grave enfermedade da estrela Irimia.

Cando acordou de baixar limpar o rio, o paxariño topouse coa doente estrela do Miño e as suas amigas. Naqueles tempos paxaros e estrelas non falaban na mesma lingua, mesmo non tiñan nengun trato, as estrelas eran deusas, inmensamente fermosas, os paxaros eran...... eran paxaros. Ainda asì o noso paxariño ficou de tal xeito alumeado pola lus que minguaba naquela estrela deitada a unha beira da estrada, na Via lactea, que para paxaro semellou ser a cousa mais fermosa que tiña ollado na sua vida, non ou pensou e axiña coas suas azas subiuna enriba das suas plumas. Paxaro partiu veloz e lembrando a sabiduría que escoitara dunha vella curandeira de Sober, na ribeira sacra, que sempre invitaba a xente a abrazar as àrbores, mesmo a falar con elas, para amar a terra e curar as doenzas (cousa que tamen fan as mais lonxanas tribus desde a Amazonia ate as terras siberianas) foi quen de levala a un campo de carballos (parentes meus, do carballo con botas). Paxaro pediu a Irimia que abrazara unha daquelas àrbores con formas estranas, coma talladas polo vento desas montañas. O paxariño e a estrela abrazaron un carballo novo que parecia bailar co vento. Axiña Irimia foi collendo a cor e o sorriso voltou cara os seus beizos, mesmo aconteceu algo singular, estrela comenzou a falar na lingua dos paxaros surcando os ceos do Paramo a Portomarin.

Paxaro e Irimia compartiron contos e historias mentras ela ia curando cos aires sanos daquelas montañas., Estrela falaba de parar as guerras e o paxariño falaba dos rios e as fontes que coñecia, das àrbores diferentes, de roubarlle sorrisos os nenos . Foron dias inmensos gobernados pola republica da felicidade das cousas pequenas.

Mais todo ten remate e un dia despois de mirarse nun espello, na estrada da via lactea, e compartir unhas saborosas mazàs daquelas terras, que ben gostan os paxaros, a estrela despediuse para cumplir o seu traballo, tiña que parar unha man chea de querras que inzaban o planeta, xa recuperada do veleno daquel rio. Paxaro prometeulle coida-las augas para que nunca correra perigo a vida das estrelas. Despedironse enriba daquela vella ponte e baixo a chuvia que pingaba nun dia de arco da vella.

O peor foi que o paso dos dias paxaro achouse estrano, tiña un buraco no bandullo, latexaba con forza o seu diminuto corazon, foise decatando que ficara perdidamente namorado da lus daquela estrela que un dia topara doente no camiño de Compostela. Paxaro dende aquel intre foi quen de noite tras noite ir na sua percura. Por tras do solpor, ollaba para o ceo e voaba coma un tolo desgobernado pola loucura do amor na percura da lus da Irimia ate que ficaba esgotado. Polo dia navegaba polo rio na sua barca vella recollendo sen descanso todo o lixo que cegaba aquelas augas, non queria paxaro que a sua estrela poidera caer de novo enferma. Agardaba a que ela baixara a beber para mirala, simplemente mirala, conformabase con eso. Mais foron tantas as guerras que Irimia tivo que parar que non topou tempo para voltar onde paxaro, nen para falar na sua lingua, comer unha mazà ou beber das augas que el coidaba. O amor è asi e, sen saber nada de ela, na distancia e na sua soedade, paxaro cada dia ficaba mais namorado daquela lus da sua estrela e contiuaba a perseguila sen descanso.

De tanto limpar o rio e do esforzo de persegui-la lus da estrela o paxariño caeu enfermo. Un dia do inverno chegou a friaxe.. Vos sabedes que o frio e quen se leva os paxaros, mesmo saberedes que por eso emigran dun punto a outro do planeta fuxindo do frio, pero paxaro xa non tiña forzas para partir, mesmo non queria fuxir. Aquel amor salvaxe e toliño cara sua estrela deixarao esgotado, rendido, sen forza nen para abri-los ollos. O frio topouno deitadiño naquel campo dos carballos, el sabia que aquelo era o remate do seu vò pola vida, mais paxaro pediulle o frio que lle permitise un derradeiro desexo e o frio, que en verdade de nada tiña culpa, concedeullo. O paxariño soio pediu un soño, un ultimo soño, e o frio regaloulle un soño cativo no que paxaro via coma baixaba a estrela Irimia da que un dia se namorara ate seu caròn e so lle decia mirandolle os seus ollos pequenos “imos voar paxariño”. Paxaro sorriu, pechou os ollos e o frio levouno consigo. Nese intre, no ceo lonxano, a estrela algo sentiu que estremecia seu corpo de lus, coma se o lòstrego dunha treboada a traspasara, algo terriblemente triste temeu e baixou axiña cara o campo de carballos. Nese lugar soubo do paxaro pousado o seu caron cos olliños fechados. Estrela chorou como nunca choraron as estrelas (choveu un pouco aquela noite). Entre as suas bagoas faloulle o vento, foi informada axiña daquel estrano, inmenso e profundo amor do paxaro a unha estrela. A tristeza foi infinda, non se poderia describir con palabras o que sentiu a estrela. Pero ela non se rendiu, aquela estrela veloz (ou fugaz) acostumada a conceder desexos cando as persoas que a ollaban correndo polo ceo nas noites de San Lourenzo e do resto do veràn pechaban os ollos, reuniu a todas as estrelas, as do norte e as do sul, as do leste e as do oeste, as dos àrabes e as dos cristiàns, as do fondo do mar e as da terra (mesmo as estrelas de cine) e foi que de ela mesma pedirlles un ùnico desexo . Pediu vida para o paxariño aquel que tanto a amara. Nun intre màxico e ùnico que as xentes dos lugares recordaran por sempre, paxaro espertou despaciño, abriu os ollous e mirou para suas azas, descubriuse convertido en estrela e o que era millor a outra estrela, Irimia, aquela sua namorada, a das lagoas do rio Miño o seu caròn.

Contan que hai persoas, pelegrins as mais delas, que cando van polo carreiros cara Compostela nalgunha noite de veran ven duas estrelas xuntiñas, unha detrás de outra, voar veloces, de Paramo a Portomarin ou de Portomarin o Paramo no que chaman o camiño das estrelas, ou tamèn a Via Lactea. Contan tamen que foi aquel o tempo en que pararon as guerras e cando o rio voltou a baixar limpo por aquelas terras do que chaman Miño, pai dos mil rios galegos que diria o grande poeta Cunqueiro.

Por iso as nais lle dicen os meniños do Páramo, e o carballo con botas vos dice a todos vos, que non tiredes lixo ò rio (nen a nengunha outra parte que para eso estan as tres erres –reducir, reutilizar e reciclar- e tamen os contenedores, e a recollida selectiva e todo eso que sempre vos digo). Non vaia ser que enfermen as estrelas que queren parar as guerras ou aquelas outras que andan na percura da liberdade, cando caen veloces (ou como din algùns fugaces) para ir beber no rio.

“Eu gosto dos paxaros que se namoran das estrelas e caen esgotados a forza de persegui-la sua lus” (Helder Càmera)

árbores da Paz